İtalya’da Neden Latte İçmemelisiniz?

“La Vita Inizia dopo il caffe” *

İtalyanların kahve kültürlerine ne kadar bağlı olduklarını hepimiz biliyoruz. Öyle ki bizde neredeyse her köşe başına açılmaya başlayan, dünyada 20 binden fazla şubesi bulunan Starbucks’ın İtalya’da tek bir şubesini bile bulamazsınız. Geçmişten günümüze kahve kültürlerini korumaya çalışan İtalyanlar bugünlerde biraz esnekliğe gitmişe benziyor çünkü ülkede ilk Starbucks’ın Milano’da açılması konusundaki çalışmalarda sona gelindi. Bence bu durum İtalyanlardan çok Türklerin hoşuna gidecek, ellerinde Starbucks bardağı olmadan günleri geçmeyenlere müjdeler olsun!

Espresso’nun anavatanı olan İtalya’da “hayat kahve içtikten sonra başlar”* ve kahve içmenin de kuralları vardır. “Kahve içmenin de kuralı mı olurmuş canım” demeyin. Paşa gönlüm ne zaman isterse o zaman içerim zihniyeti İtalyanlar için geçerli değil. Yolunuz İtalya’ya düşecekse kahve türleri, kahve içme zamanları ve kahve siparişi hakkında bu bilgileri mutlaka not edin, işinize yarayacağına emin olabilirsiniz.

Sabahları Cappuccino, Akşamları Espresso

İtalya’da kahve çoğunlukla “Bar” adı verilen kahve dükkanlarında içilir. Bar’lar sabah erkenden kapılarını açar. Çok az masaları vardır ve oldukça küçüklerdir. İtalyanlar bir elinde iş çantaları, diğer ellerinde gazete koştur koştur “bar”lara giderek hemen bir Cappuccino ya da Espresso sipariş verirler ve iki yudumda ayakta içip giderler. Cappuccino kahvaltıda servis edilen kahvedir. Kahvaltı dediğime bakmayın Cappuccino’ya eşlik eden sade veya çikolatalı bir kruvasandır. Kendisi yurt dışı gezilerimin sabah kabusudur. Peynir, yumurta, domates, zeytin ve en önemlisi çay olmadan kahvaltı yapamayan ben kruvasana ve kahveye talim onlarca gün geçirdikten sonra eve döndüğümde neredeyse üç öğün kahvaltı yapmıştım.

İtalya’da öğlen bir kafeye gidip yemek sonrası Cappuccino istediğinizde yüzünüze garip bir şekilde bakabilirler, şaşırmayın. Çünkü Cappuccino saat 11.00’e kadar içilen bir kahvedir. İtalyanlar yemek sonrası asla Cappuccino içmezler, öğle ve özellikle akşam yemeklerinden sonra içilen tek kahve Espresso’dur. İtalya restoranlarında garsonların hemen hepsi akşam yemeği sonrası tatlı ve kahve isteyip istemediğinizi sorar. Burada da kahveden kasıt Espresso’dur. Çünkü İtalyanlar akşam yemeği sonrası kapanışı Espresso ile yapar.

Akşam üzeri genellikle Macchiato içilir. Macchiato içerisinde çok az bir miktarda köpürtülmüş süt bulunan kahve çeşididir. Zaten İtalyanca’da da Macchiato benek anlamına gelir. Köpüğü sıcak isterseniz “caldo” (sıcak) demelisiniz aksi takdirde soğuk olarak önünüze gelir. Americano ise Amerikalıların Espresso’yu su ile seyrelterek daha kolay içilmesini sağlamak amacıyla buldukları filtre kahvenin İtalyan halidir.

Bana Bi’ Kahve Lütfen!

İtalya’da kahve siparişi verirken de dikkatli olmanız gerekir. “Caffe” derseniz bunun anlamı Espresso’dur. “Un caffe, per favore” İtalyanca’da “Bir Espresso lütfen” demektir. Siz de İtalyanlar gibi kahve siparişi vermek istiyorsanız Espresso kelimesi yerine caffe’yi kullanın, havanız olsun 🙂 Eğer kahvenizi sert içmekten hoşlanıyorsanız “doppio” (double shot) demeniz yeterli.

Latte İstedik Süt Geldi! 

Kahve ile aramın iyi olmadığı bir gerçek, kabul ediyorum. Çünkü ben iflah olmaz bir çay tutkunuyum. Sabah gözümü açar çay demlerim, akşam beş oldu mu çaydanlık yine mutlaka ocakta olur. Bu nedenle kahve terimlerini bile yeni öğrenmeye başlamışken İtalya’da başımıza gelen komik duruma ne demeli bilemiyorum. Floransa’daki ikinci günümüzde şehri gezmekten yorgun düşen vücudumuzu dinlendirmek ve kendimizi tiramisu ile ödüllendirmek için Gilli‘ye oturduk. Espresso içmekten sıkıldığım için bu sefer farklı bir kahve içeyim dedim ve aklıma içimi daha kolay olan Latte geldi! Hay gelmez olaydı, garsonun bakışından da anlamalıydım garip bir durum olduğunu ama o kadar yorgun ve acıkmıştım ki bir an önce tatlımın gelmesini bekliyordum. Tatlı geldi gelmesine ama yanında bir fincan da soğuk süt vardı!

Garsonu çağırıp süt istemediğimi anlatmaya çalışırken komik gerçeği yüzüme vurması karşısında utanmakla rezil olmak arasındaki ince çizgide gidip geldim. Meğerse İtalya’da Latte demek köpürtülmüş bir bardak soğuk süt demekmiş. Bizim bildiğimiz sütlü kahve olan Latte’yi içmek istiyorsak Caffe Latte demeliymişiz. Siz siz olun, İtalya’da Latte sipariş verirken sakın bu ayrıntıyı atlamayın. Filtre kahve içme gibi bir düşünceniz varsa İtalya’da bunun karşılığı olmadığını da bilmelisiniz. Bologna Caffe Terzi’de bunu da deneyimlemiş olduk, filtre kahve için “black coffe” demeniz gerekiyor ki bu da “Americano” ile aynı anlama geliyor.

Masada Kahve İçmeden Önce Bir Kez Daha Düşünün 

İtalya’da kahve içmek için bar adı verilen kahve dükkanlarına gittiğinizde önce kasadan fiş alıyorsunuz ardından kahvenizi sipariş veriyorsunuz. İtalyanlar kahvelerini genellikle ayakta içiyor çünkü bunun bir nedeni var: Coperto uygulaması! İtalyanların sevmediğim tek uygulaması bu sanırım, masada oturmak isterseniz hesabınıza 2-4 euro kuver ücreti yansıtıyorlar. Bu bazı restoranlarda kişi başı 5 euro’ya kadar çıkıyor. Bu nedenle kahve içmek için gittiğiniz kafelerde cebinizden fazla para çıkmasını istemiyorsanız siz de İtalyanlar gibi ayakta takılabilirsiniz. Tabii bunu da önceden belirtmeniz gerekiyor. Ayakta içecekseniz “bar”, masada oturacaksanız “tavola” diye garsona söylemelisiniz. İtalya’da kahve fiyatları da oldukça uygun. Espresso’yu 0.80 cent-1.5 euro arası fiyatlarla içebileceğiniz gibi Cappuccino için en fazla 3-4 euro ödersiniz. Şimdiden hepinize afiyet olsun!

Milano yeme içme notları yazımı buradan, Bologna yeme içme tavsiyeleri yazımı buradan, Roma yeme içme önerileri yazımı buradan okuyabilirsiniz.